Khi tôi xây dựng chiếc PC chơi game hiện tại vào năm 2020, tôi đã chọn bộ vi xử lý Ryzen 9 5900X với 12 nhân, bởi tôi không muốn tình trạng CPU bị quá tải lặp lại như khi còn dùng Intel Core i7-6770K 4 nhân. Tôi ưu tiên số lượng nhân vì nghĩ rằng càng nhiều nhân sẽ mang lại hiệu suất duy trì tốt hơn khi đa nhiệm, đặc biệt là khi tôi muốn phát trực tiếp gameplay bằng OBS. Tuy nhiên, khi nâng cấp card đồ họa lên RTX 4090 vào năm 2022, tôi nhanh chóng nhận ra rằng 5900X đang kìm hãm sức mạnh của nó trong các tựa game cạnh tranh.
Đến đầu năm 2025, chiếc 5900X của tôi bất ngờ “ra đi”. Vì vậy, tôi quyết định thay thế bằng một chiếc Ryzen 7 5800X3D đã qua sử dụng. Đây là lựa chọn hợp lý hơn về mặt tài chính, bởi nâng cấp lên nền tảng AM5 sẽ tốn gần 1.000 USD cho bo mạch chủ, RAM và CPU mới. Ban đầu, tôi khá hoài nghi về việc “giảm cấp” xuống CPU 8 nhân, nhưng hóa ra, đây lại là một trong những quyết định mua sắm tốt nhất của tôi trong những năm gần đây. Không chỉ tiết kiệm chi phí, mà nó còn mang lại hiệu suất vượt trội đáng kể cho chiếc PC của tôi ở những khía cạnh thực sự quan trọng.
3. Hiệu năng chơi game tăng vọt đáng kể
Bộ nhớ đệm CPU thường quan trọng hơn số nhân thô trong các tựa game
Trước khi sở hữu, tôi đã biết rằng Ryzen 7 5800X3D tốt hơn Ryzen 9 5900X cho các tác vụ chơi game, nhưng thành thật mà nói, tôi không ngờ lại có sự cải thiện đáng kể về tốc độ khung hình (FPS) ở một số tựa game đến vậy. Cảm giác như tôi vừa nâng cấp card đồ họa mà chỉ tốn tiền mua CPU. Khi còn dùng 5900X, mức sử dụng GPU của tôi trong một số game bắn súng cạnh tranh như Valorant, Fortnite và Apex Legends chỉ ở khoảng 40-60%, cho thấy rõ ràng CPU đang là nút thắt cổ chai. Nhưng sau khi chuyển sang 5800X3D, mức sử dụng GPU tăng lên, và FPS của tôi đã nhảy vọt 30-40% trong những tựa game này.
Hiệu suất tăng lên cũng thể hiện ở các trò chơi khác, dù không ở mức độ tương tự. Mặc dù có ít nhân hơn, 5800X3D vẫn mang lại trải nghiệm chơi game mượt mà hơn và tốc độ khung hình ổn định hơn đáng kể ở hầu hết các tựa game tôi đã thử. Đó là khi tôi nhận ra tầm quan trọng của kiến trúc single-CCD (chiplet đơn) và bộ nhớ đệm CPU lớn đối với gaming. Với 96MB bộ nhớ đệm L3 (3D V-Cache), 5800X3D giữ cho nhiều dữ liệu trò chơi được truy cập nhanh chóng hơn, giảm đáng kể độ trễ. Ngay cả vào năm 2025, các trò chơi hiện đại hiếm khi tận dụng hiệu quả hơn 8 nhân CPU; chúng hưởng lợi nhiều hơn từ bộ nhớ nhanh và khả năng truy cập bộ nhớ đệm.
2. Mức sử dụng CPU cao không còn là mối lo ngại
CPU usage trên 90% không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của nghẽn cổ chai
Với Ryzen 9 5900X, tôi hiếm khi thấy mức sử dụng CPU tăng vọt quá 60% khi chơi game. Vì vậy, khi tôi chuyển sang 5800X3D và bắt đầu thấy mức sử dụng thường xuyên đạt 80% hoặc hơn trong một số game AAA, tôi đã hơi hoảng sợ – cảm giác như tôi có ít không gian hơn để chạy các ứng dụng khác ở chế độ nền. Nhưng hãy thực tế: khi chơi game, bạn có thể không chạy một ứng dụng nặng nào khác cùng lúc. Chắc chắn, một số người có thể mở OBS để phát trực tiếp, nhưng ngay cả khi đó, bạn có thể chuyển tác vụ mã hóa sang GPU thay vì phụ thuộc vào CPU.
Game thủ thường cho rằng mức sử dụng CPU cao là dấu hiệu của việc nghẽn cổ chai (bottleneck). Mặc dù có phần đúng, nhưng điều đó không phải lúc nào cũng là xấu. Nếu đúng như vậy, Ryzen 7 9800X3D 8 nhân đã không phải là một trong những CPU chơi game được săn đón nhiều nhất vào năm 2025. Trong nhiều trường hợp, việc CPU được sử dụng ở mức cao thực sự có thể là dấu hiệu cho thấy bạn có một cấu hình cân bằng tốt. Bạn chỉ nên lo lắng nếu mức sử dụng GPU của bạn thấp đáng kể trong khi CPU gần 100% hoặc bạn gặp tình trạng giật lag hay giảm khung hình khi chơi game. May mắn thay, điều đó chưa bao giờ xảy ra với chiếc 5800X3D của tôi.
1. Hiệu suất công việc không bị ảnh hưởng đáng kể
Tôi gần như không mất hiệu năng trong các ứng dụng như Photoshop và Premiere
Các tín đồ PC luôn nhanh chóng đề xuất các CPU 12 nhân và 16 nhân như 9900X và 9950X cho các tác vụ năng suất. Vì vậy, tôi đã chuẩn bị tinh thần cho một sự sụt giảm hiệu suất đáng kể sau khi “giảm cấp” xuống CPU 8 nhân – và thật bất ngờ, trải nghiệm của tôi gần như không thay đổi. Vâng, có những lúc tôi cảm thấy 5900X nhanh hơn, ví dụ như khi xuất video 4K, nhưng ngoài ra, sự “giảm cấp” này gần như không đáng kể.
Giao diện phần mềm Adobe Premiere Pro minh họa hiệu suất chỉnh sửa video của Ryzen 7 5800X3D
Hầu hết các tác vụ tôi quan tâm – như độ nhạy của timeline, áp dụng hiệu ứng, hoặc lướt qua các cảnh quay độ phân giải cao – vẫn giữ nguyên. Tôi nhận ra rằng những tác vụ đó phụ thuộc nhiều hơn vào hiệu suất đơn luồng và kích thước bộ nhớ đệm (cache) hơn là số lượng nhân thô, và đó chính là điểm mạnh của 5800X3D. Vì vậy, trừ khi bạn đang xây dựng một chiếc PC cho công việc chuyên nghiệp đòi hỏi tài nguyên rất lớn, sự khác biệt thực tế giữa 8 và 12 nhân không quá rõ ràng. Đối với quy trình làm việc của tôi, điều này cho đến nay không phải là vấn đề.
Đổi từ CPU 12 hoặc 16 nhân sang 8 nhân có vẻ phản trực giác, nhưng trải nghiệm của tôi cho đến nay đã chứng minh rằng điều đó không chỉ khả thi mà đôi khi còn là lựa chọn thông minh hơn. Hiệu suất thực tế thường phụ thuộc vào các yếu tố khác ngoài số lượng nhân thuần túy, như kích thước bộ nhớ đệm, kiến trúc CCD và hiệu suất trên mỗi nhân. Nếu bạn chủ yếu chơi game, bạn khó có thể tận dụng hết tất cả các nhân bổ sung đó; bạn sẽ thấy kết quả tốt hơn với một CPU có công nghệ 3D V-Cache. Vì vậy, đừng ngần ngại chuyển sang một CPU phù hợp hơn với nhu cầu công việc của bạn, ngay cả khi điều đó có nghĩa là bạn phải “hy sinh” một vài nhân. Đến thời điểm này, tôi đủ tự tin để nói rằng 9800X3D (hay cụ thể hơn là 5800X3D trong trường hợp này) là một lựa chọn nâng cấp ngang hàng (sidegrade) hơn là giảm cấp đối với bất kỳ ai đang sử dụng 7900X hoặc 9900X – miễn là tác vụ chính của bạn không phải là công việc năng suất nặng.