PlayStation 1 (PS1) không chỉ là một cỗ máy chơi game, mà còn là một biểu tượng văn hóa đã định hình cả một thế hệ game thủ. Trong khi những thế hệ sau này chứng kiến cuộc chiến khốc liệt giữa PlayStation của Sony và Xbox của Microsoft, những trận chiến đầu tiên của PS1 lại là với Nintendo 64 và Sega Dreamcast. Điều thú vị là chúng ta suýt nữa đã có một phiên bản console lai giữa Sony và Nintendo với ổ đĩa quang, nhưng viễn cảnh độc đáo đó đã không bao giờ trở thành hiện thực. Thay vào đó, Sony tự mình tiến lên và làm nên lịch sử.
PS1 đã trở thành hệ máy chơi game đầu tiên phá vỡ rào cản 100 triệu đơn vị bán ra, ngay lập tức ghi tên mình vào đại sảnh danh vọng của ngành công nghiệp game. Cùng với thành công vang dội đó là một thư viện game đồ sộ, mà nhiều tựa trong số đó ngày nay đã trở thành những món đồ săn lùng bậc nhất của giới sưu tầm – một danh mục mà chỉ nghe đến thôi cũng đủ khiến ví tiền của bạn “kêu thét” sau nhiều năm.
Vậy nên, dù bạn là một nhà sưu tầm game chuyên nghiệp hay một người hâm mộ giả lập, những tựa game PlayStation 1 hiếm dưới đây là bằng chứng rõ ràng nhất cho thấy sự hoài niệm không hề rẻ chút nào.
6. NFL Blitz 2000 [Greatest Hits]
Phiên bản bị thu hồi khiến game trở nên cực hiếm
Khoảng năm 1997, Sony đã khởi động chương trình “Greatest Hits” của mình. Để đủ điều kiện tham gia, một tựa game phải bán được ít nhất 150.000 bản và có mặt trên thị trường tối thiểu một năm dương lịch. Chrono Cross, Gran Turismo 2 và Final Fantasy VIII là một số game đã có phiên bản Greatest Hits của riêng mình. Tuy nhiên, có một trò chơi lẽ ra không bao giờ được có phiên bản Greatest Hits lại vẫn xuất hiện: đó là NFL Blitz 2000.
Mặc dù phiên bản này được nâng cấp một chút với vài tinh chỉnh nhỏ, phiên bản NFL Blitz 2000 [Greatest Hits] đã bị thu hồi ngay sau đó. Điều này chỉ để lại một số ít bản sao trong tay các nhà sưu tầm và người hâm mộ bóng đá Mỹ. Chính sự kiện thu hồi này đã khiến tựa game PlayStation 1 này trở nên vô cùng quý giá. PriceCharting cho thấy giá của một bản mới nguyên seal gần 8.000 USD. Lần bán gần đây nhất của trò chơi này vào tháng 3 năm 2025, tại thời điểm viết bài, đã đạt mức 3.000 USD.
Hộp đĩa game NFL Blitz 2000 phiên bản Greatest Hits dành cho PlayStation 1
5. King’s Field
Trước khi có Dark Souls, đã có King’s Field
Tựa game đầu tiên của FromSoftware ra mắt cùng năm với màn chào sân của PlayStation. Studio đình đám này sau đó đã tạo ra những game định nghĩa thể loại như bộ ba Dark Souls và toàn bộ thể loại Soulsborne lừng danh. King’s Field có thể không có độ trau chuốt như các game Souls sau này, nhưng bạn chắc chắn có thể thấy những dấu ấn đặc trưng của studio trong tựa game nhập vai góc nhìn thứ nhất này.
Tất nhiên, một tựa game của FromSoftware như vậy sẽ thu hút sự chú ý từ các nhà sưu tầm và những nhà nghiên cứu lịch sử game. Do đó, PriceCharting cho thấy tựa game PlayStation 1 cổ này đòi hỏi một khoản chi phí không nhỏ nếu bạn muốn sở hữu nó ngày nay. Một bản game đã mở hộp không quá đắt – khoảng 62 USD – nhưng một bản nguyên seal đã được bán với giá 2.000 USD vào năm ngoái. Tuy nhiên, bản bán gần đây nhất thậm chí còn đắt hơn, với mức giá lên tới 3.600 USD.
Hộp đĩa game King's Field trên PlayStation 1, với hình ảnh nhân vật chính cầm kiếm và khiên trong một hầm ngục u ám
4. Doom [Long Box]
Số phận “hiếm có” của DOOM phiên bản Long Box
Trước khi PlayStation đời đầu định hình với hộp đĩa CD tiêu chuẩn (jewel case), nó đã thử nghiệm với những gì mà các nhà sưu tầm ngày nay gọi là “hộp dài” hay “Long Box”. Tổng cộng có 102 tựa game được phát hành dưới định dạng hộp dài này, với ba kiểu dáng khác nhau – vỏ nhựa mỏng manh (dễ vỡ), vỏ bìa cứng phẳng (thường thiếu miếng xốp bảo vệ bên trong) và vỏ bìa cứng chắc chắn phổ biến hơn.
Một trong những phiên bản Long Box có giá trị nhất mà bạn có thể sở hữu là Doom [Long Box]. Các bản game nguyên seal của DOOM được coi là “Chén Thánh” của giới sưu tầm, với giá bán lên tới 7.500 USD và thậm chí 8.000 USD. Tuy nhiên, một đĩa game DOOM PS1 thông thường đã mở hộp chỉ khoảng 60 USD. Nếu việc sưu tầm không phải là sở thích của bạn, thì bạn luôn có thể chơi nó trên các trình giả lập hoặc thậm chí là trên một chiếc máy cắt cỏ.
Hộp đĩa game Doom phiên bản Long Box của PlayStation 1, thể hiện phong cách thiết kế hộp game đời đầu của hệ máy này
3. Crash Bandicoot [Black Label]
Biểu tượng chú cáo túi trị giá 48.000 USD? Chắc chắn rồi!
Trong thế giới của những người sưu tầm, phiên bản “Black Label” có lẽ là bản sao tốt nhất mà bạn có thể sở hữu của một tựa game kinh điển. Những game Black Label này là các bản gốc, được phát hành rất lâu trước khi một số tựa game đạt doanh số 150.000 bản và sau đó nhận được phiên bản Greatest Hits hoặc Platinum. Với Crash Bandicoot là một biểu tượng di sản của PlayStation, một phiên bản Black Label của nó có giá khá cao trên thị trường.
Những bản sản xuất đầu tiên của trò chơi, trong tình trạng nguyên seal, đã được bán đấu giá lên tới 48.000 USD. Một bản mới được chấm điểm đã được bán vào năm ngoái với giá 9.400 USD. Hầu hết các bản Black Label của Crash Bandicoot PS1 sẽ có giá từ 3.500 USD trở lên, chứng tỏ giá trị to lớn của những phiên bản này trong mắt các nhà sưu tầm. Vì vậy, nếu bạn muốn trải nghiệm những màn platforming đầy thử thách trên PS1, hoặc chỉ muốn có quyền khoe khoang khi sở hữu một phiên bản như vậy, hãy chuẩn bị chi ra một khoản tiền không nhỏ.
Hộp đĩa game Crash Bandicoot phiên bản Black Label dành cho PlayStation 1, nổi bật với thiết kế logo và nhãn đĩa màu đen đặc trưng
2. Tekken [Long Box]
Tekken “đánh bay” cả khoản tiết kiệm của bạn
Tekken đã trở thành một trong những game đối kháng có ảnh hưởng nhất mà ngành công nghiệp game từng biết đến, và di sản của nó vẫn tiếp tục mạnh mẽ cho đến ngày nay. Đối với những nhà sưu tầm PS1, phiên bản Long Box của tựa Tekken gốc có giá cực kỳ “chát”.
Cho đến nay, đây là tựa game PS1 đắt nhất trên PriceCharting. Các gói Tekken Long Box nguyên seal đã được bán đấu giá lên tới 55.000 USD. Trên eBay, một bản nguyên seal khác cũng đã được bán với giá gần 20.000 USD, cho thấy các nhà sưu tầm sẵn sàng đi xa đến mức nào để hoàn thành bộ sưu tập của mình. Tuy nhiên, chỉ những phiên bản Long Box nguyên seal mới đạt được những mức giá này, vì các đĩa Long Box Tekken PS1 thông thường, đã mở hộp, thậm chí có thể được bán với giá chỉ 10 USD.
Hộp đĩa game Tekken phiên bản Long Box của PlayStation 1, với hình ảnh Kazuya Mishima quen thuộc
1. Twisted Metal [Long Box]
Từ “đua xe phá hoại” thành tác phẩm trưng bày nghệ thuật
Trước khi trở thành một trong những game đua xe huyền thoại mà chúng ta biết ngày nay, Twisted Metal đã khởi đầu cơn hỗn loạn của mình trên PS1 vào năm 1995 và ra mắt trong một chiếc Long Box cứng cáp, lộng lẫy. Tựa game này đã pha trộn sự phấn khích của các cuộc đua xe phá hoại với những nhân vật dystopian và các đấu trường bùng nổ, đặt nền móng cho một trong những thương hiệu nổi tiếng nhất của PlayStation. Và đối với các nhà sưu tầm? Đó là nhiên liệu nitro mạ vàng.
Một phiên bản Twisted Metal Long Box nguyên seal được báo cáo đã đạt mức giá đáng kinh ngạc 60.000 USD trong một cuộc đấu giá vào năm 2022. Ngay cả các bản đã mở hộp, có vỏ cứng cáp, cũng có thể đạt gần 5.000 USD tùy thuộc vào tình trạng. Đây là bằng chứng cho thấy ngay cả sự hỗn loạn kỹ thuật số trên bốn bánh xe cũng có thể biến thành một kho báu của nhà sưu tầm – miễn là bạn giữ nó trong bao bì co lại và tránh xa ánh nắng mặt trời hoặc anh chị em phá phách của mình.
Hộp đĩa game Twisted Metal phiên bản Long Box trên PlayStation 1, với hình ảnh Sweet Tooth và chiếc xe kem hủy diệt
Cơn sốt săn lùng những chiếc đĩa game “xám”
Kỷ nguyên PS1 là một thời kỳ kỳ diệu – một thời hoàng kim nơi những chiếc đĩa game thống trị và sách hướng dẫn sử dụng thực sự có mùi giấy đặc trưng. Việc chơi giả lập những tựa game kinh điển PS1 này là rất tốt, nhưng không gì sánh bằng cảm giác được cầm nắm một bản game vật lý trong tay. Chỉ tiếc rằng việc sưu tầm chúng bây giờ đồng nghĩa với việc bạn phải lựa chọn giữa niềm đam mê game retro và việc thanh toán các hóa đơn hàng tháng. Lần tới khi tôi mua một tựa game quý hiếm nào đó, tôi sẽ mua hai bản – một bản để chơi, và một bản để niêm phong cất đi cho con cháu tôi sau này “đổi đời” mà mua những chiếc NVIDIA RTX 9090 mà hãng sẽ ra mắt vào năm 2060.
Tài liệu tham khảo:
- PriceCharting.com – Nền tảng theo dõi giá game sưu tầm.
- Heritage Auctions – Nhà đấu giá uy tín cho các mặt hàng sưu tầm, bao gồm video game.